به گزارش صندلی سبز؛ زهره سادات لاجوردی در نشست ۱۰ روزه هفته حقوق بشر آمریکایی به حقوق بشر آمریکایی در آفریقا اشاره کرد و گفت: مردم آفریقا یکی از مظلوم‌ترین قربانیان نقض حقوق بشر در تاریخ هستند. بسیاری از نقض‌های فاحش حقوق بشری در تاریخ و جغرافیای این مردم قابل رویت است. اگر بخواهم در رابطه با نقض حقوق بشر در آفریقا صحبت کنم باید تاریخ این قاره را به دو بخش از زمان آغاز استعمار تا پایان آن و از آغاز استعمار زدایی و پایان سلطه ظاهری قدرت‌های استعمارگر تا کنون، دسته بندی کنم.
وی ادامه داد: در برهه اول، با نقش مستقیم قدرت‌های استعمارگر در نقض حقوق بشر آفریقاییان به شدیدترین شکل آن یعنی برده‌داری مواجه هستیم. حدود 15 میلیون آفریقایی در قالب برده به آمریکا منتقل شدند که 3 میلون نفر از ایشان در راه جان خود را از دست دادند. برده هایی که در بدترین شرایط اسیر، نگهداری و به آمریکا منتقل شده و در آنجا نیز در مواجه با رفتارهای غیر انسانی سفیدپوستان آسیب شدیدی را متحمل می‌شدند.
این نماینده مجلس بیان کرد: همچنین موضوع دیگری که در دوران استعمار آفریقا شایان ذکر است بحث غارت منابع این قاره توسط قدرت‌های استعماری است. بر کسی پوشیده نیست که پیشگامی این کشورها در اقتصاد ناشی از غارت منابع مستعمرات بخصوص آفریقا بوده است. آفریقا سرزمین منابع سرشار معدنی است که در طول قرون گذشته بواسطه استعمار، تبدیل به موتور محرک قدرت‌های بزرگ شد.
عضو هیات رئیسه کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: همانطور که می‌دانید حضور قدرت‌های بزرگ در آفریقا نقض‌های حقوق بشری زیادی بهمراه داشته است اما هدف من از ارائه این مباحث تاریخ نگاری نیست. اشاره من به دو موضوع مهم "برده داری" و "غارت منابع کشورها"، بدان جهت بود که این موضوعات تا به امروز نیز البته به اشکال دیگر، تداوم پیدا کرده است.
لاجوردی عنوان کرد: در اینجا می‌خواهم به برهه دوم نقض حقوق بشر در آفریقا یعنی از آغاز استعمارزدایی تا کنون بپردازم. هرچند روند استعمارزدایی در ظاهر با موفقیت به پایان رسید اما در عمل هنوز نیز شاهد دخالت موثر قدرت‌های بزرگ در امور داخلی این کشورها هستیم. در ادامه می‌خواهم به تعدادی از نقض‌های مهم حقوق بشر ناشی از فعالیت قدرت‌های بزرگ و استعماری، به ویژه ایالات متحده آمریکا بپردازم حمایت از رژیم‌های سرکوبگر و دیکتاتور، ایالات متحده آمریکا سابقه سیاهی در حمایت از رژیم‌های دیکتاتوری در سراسر جهان دارد. از آمریکای لاتین تا آسیای شرقی پادشاهان مسبتد، دیکتاتورها و کودتاچیان نظامی مورد حمایت ایالات متحده بوده‌اند. هرچند امروزه این کشور تلاش زیادی برای بهبود وجهه حقوق بشری خود می‌کند اما همچنان در سراسر جهان می‌توان رژیم‌های سرکوبگر مورد حمایت آمریکا را دید.
وی افزود: در آفریقا دیکتاتورهای بی‌شماری تحت حمایت ایالات متحده قرار گرفتند. آمریکا از حامیان اصلی زین العابدین بن علی دیکتاتور تونس طی 24 سال حکومت وی بود که فساد گسترده مالی، سرکوب شدید مخالفان و محدودیت شدید آزادی‌های اساسی را بدنبال داشت.
این نماینده مجلس اظهار داشت: 3 سال حکومت حسنی مبارک در مصر همراه با رشد و گسترش فقر، بیکاری و فساد برای مردم آن کشور بود. از زمان به قدرت رسیدن وی تا زمان بیداری اسلامی آمریکا حمایت کاملی از وی و بخصوص دستگاه امنیتی مصر بعمل آورد و برای حفظ امنیت اسرائیل چشمان خود را بر تمامی نقض‌های حقوق بشری که در دوران حکومت حسنی مبارک در مصر بوقوع پیوست، بست.
لاجوردی در زمینه غارت منابع کشورها گفت: قدرت‌های جهانی بخصوص ایالات متحده پس از استعمار زدایی، در قالب قراردادهایی که محصول رشوه به مقامات کشورهای آفریقایی و فساد اداری بود، منابع معدنی مهم این قاره نظیر نفت، طلا، الماس، اورانیوم، مس، فسفات و محصولات کشاورزی را با قیمت‌های نازل خریداری کردند. از آن جایی که تدوین این قراردادها و بهره برداری از این منابع در سایه حکومتهای دیکتاتوری در آفریقا محقق می‌شد، روابط صمیمانه‌ای مبتنی بر اشتراک منافع میان دیکتاتورها و آمریکا شکل گرفت.
وی با اشاره به حمایت از جنگ سالاران و مشارکت در نقض حقوق بشردوستانه، توضیح داد: بدون شک جنگ سالاران نقش مهمی در نقض حقوق اساسی بشر در آفریقا و برخی کشورهای عربی داشتهاند. نقض‌هایی که هرکدام واجد صفات گسترده، نظام‌مند، فاحش و بنیادین است. شکنجه، کشتار غیرنظامیان، تجاوز جنسی، سربازگیری از کودکان، تبعید، بی خانمان کردن مردم، کوچ اجباری مردم، حمله به مکان‌های تحت حفاظت نظیر اردوگاه‌های پناهندگان، مثله کردن و.... در قالب جنایت علیه بشریت و جنایت جنگی از جمله این نقض‌هاست.
این نماینده تاکید کرد: با مطالعه درباره جنگ سالاران در آفریقا متوجه می‌شویم که بسیاری از آنها از حمایت آمریکا برخوردار بودند. آمریکا با در اختیار قرار دادن پول، تجهیزات نظامی و حمایت سیاسی، باعث قدرت یابی این افراد شده و در نتیجه مشارکت موثری در اینگونه نقض‌ها داشتته است.
وی گفت: حتما همه شما نام "چارلز تیلور" را شنیده‌اید. شاید شنیدن هیچ نامی برای مردم لیبریا به اندازه شنیدن نام تیلور تلخ نباشد. وی مسئول کشته شدن نزدیک به 400 هزار نفر از مردم لیبریا و 120 هزار نفر از مردم سیرالئون در جنگ داخلی این کشورهاست. تجاوز، قطع اندام، قتل، آدم خواری، بردگی و البته فروش الماس‌های حاصل از اردوگاه‌های کار اجباری از اقدامات وی بود.
لاجوردی با بیان اینکه ایالات متحده همچنین با سکوت خود باعث وقوع یکی از شنیع‌ترین جنایات قرن بیستم شد، ادامه داد: نسل کشی روآندا که بواسطه سکوت اعضای شورای امنیت و قدرت‌های جهانی و در رأس آنها آمریکا بوقوع پیوست باعث کشته شدن 800 هزار نفر شد. در زمان وقوع این جنایت، آمریکا عضو معاهده بین المللی جلوگیری از نسل کشی و مجازات آن بود و طبق ماده اول این معاهده متعهد به جلوگیری از آن و مجازات مرتکبین این جنایت بود، اما هیچ اقدامی در این خصوص انجام نداد.
این نماینده با اشاره به مشارکت در برده‌داری مدرن، گفت: مسئولیت شرکت‌ها در برابر سایر ذی نفعان حقوق بین الملل، از روش‌های مختلفی چون رعایت و اجرای قواعد زیست محیطی، رعایت حقوق بشر، رعایت حقوق کارگران، پاسخگو بودن و شفاف سازی عملکرد، رعایت حقوق مصرف کنندگان و مشتریان، مشارکت‌های اجتماعی و توجه به رفاه جامعه مورد سنجش قرار می‌گیرد. تاکنون در زمینه الزام شرکت‌ها به رعایت حقوق بشر و رعایت حقوق جامعه عمدتاً به راه حل‌ها و قواعد انعطاف پذیر بسنده شده است.
وی افزود: اینکه چنین راه حل‌ها و قواعدی ضمانت اجرایی برای دولت‌ها، شرکت‌ها و افراد بوجود نمی‌آورد و شرکت‌ها با چنین نگاهی در قبال اقدامات خود پاسخگو نبوده و در نهایت قابلیت اجرا و موفقیت این قوانین بسیار پایین است. به عنوان مثال می‌توان به دستورالعمل‌های سازمان ملل در مورد ضوابط رفتاری شرکت‌های فراملی یا دستور العمل‌های سازمان توسعه و همکاری‌های اقتصادی، تحت عنوان ضوابط رفتاری شرکت‌های چند ملیتی اشاره کرد. همچنین سازمان ملل پیمان جهانی (global compact) را در سال 2000 تدوین کرد که شرکت‌ها به صورت داوطلبانه به این عهدنامه می‌پیوندند و باید 9 اصل این عهدنامه را در عملکردهای تجاری خود رعایت کنند.
عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی گفت: با این حال شاهد این امر هستیم که یکی از اصلی‌ترین معضلات امروزه آفریقا نقض حقوق بشر مردم این قاره توسط شرکت‌های بزرگی است که در این قاره مشغول فعالیت هستند. شرکت‌های فعال در صنایع استخراجی نظیر نفت، الماس و طلا که با حمایت از کشورهای غربی بخصوص آمریکا در آن قاره مشغول بکار هستند، نوعی از مناسبات شبه برده‌داری را در این قاره جاری کرده‌اند. پرداخت حداقل دستمزد به کارگران بومی، آزار جنسی متعدد زنان و دختران، شرایط کاری اسفناک از جمله مصادیق رفتار این شرکت‌ها با مردم آفریقا است.
دیکتاتورهای بی‌شماری در آفریقا تحت حمایت ایالات متحده قرار گرفتند
